NEDEN AKILLI ŞEBEKE?

Akıllı şebeke kavramının ortaya çıkış sebepleri

• Elektrik enerji sistemlerinde, talebin zamanında, sürekli, ekonomik ve kaliteli bir şekilde karşılanması gereksinimi,
• Dünya nüfusunun artması sonucu fosil yakıta dayalı enerji rezervlerinin azalmasıyla enerji verimliliğinin önem kazanması,
• Teknoloji odaklı sosyal gelişim ve yoğun sanayileşmenin enerji tüketimini arttırması,
• Artan enerji tüketimi ve verimsiz kullanım sonucu ortaya çıkan çevresel etkilerin görülmeye başlanması,
• Yenilebilir enerji kaynaklarından elde edilen enerjinin depolanamaması sebebiyle bu tür kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak,
• Şebekedeki kayıp ve kaçak oranlarını azaltmak,
• Şebeke kontrol, yönetim ve bakım maliyetlerini azaltmak,
• Kullanıcıları daha hızlı ve kaliteli hizmet vermek,

gibi sebepler karşımıza çıkmaktadır.

Akıllı Şebekelerin Avantajları

Akıllı şebekelerin başlıca üstünlüklerini şu şekilde sıralayabiliriz;

• Tüketicilere daha kapsamlı bilgi ve enerji tüketim tarifeleri sunabilir.
• Akıllı ev otomasyon projelerinin hayata geçirilebilmesine olanak sağlayarak tüketicinin elektrik sistemindeki işletme optimizasyonunda kendi rollerini oynamasına imkan tanıyabilir.
• Tüketiciler daha dinamik fiyatlandırma ile elektrik satın alabilir.
• Kullanılacak elektrik enerjisi kadar elektrik üretimi yapılacağından Kyoto protokolünde kabul edilen karbon salınımı azaltma hedefi için önemli bir adım olacaktır.
• İletim-dağıtım altyapısının iyileştirilmesini ve geliştirilmesini sağlayacaktır.
• Yenilenebilir enerji kaynaklarının daha kolay ve hızlı bir şekilde şebekeye entegre edilebilmesi sağlanacaktır.
• Dağıtım sisteminde ve son kullanıcı bağlantılarında mikro üretimin eklenmesi ile şebekedeki güç kalitesi optimize edilebilecektir.
• Elektrik tüketim oranları belirli noktalarda gerçek zamanlı olarak karşılaştırılarak elektrik kayıp-kaçak oranı azaltılabilecektir.
• Dağıtım ve iletim şirketlerine daha fazla şebeke yönetim imkânı sunacaktır.
• Sistemin ihtiyaç duyacağı enerji yatırımları, elde edilen ölçümler ve analizler sayesinde daha iyi planlanabilecektir.
• Elektrikli araçlar için sağlam bir altyapı oluşturacaktır.
• Düşük kullanım maliyetlerinin yanı sıra üretim yönetim sistemine de büyük kolaylıklar sağlayacaktır. En önemlisi de mevcut kapasite daha etkin ve doğru bir şekilde kullanılacaktır.

Teknolojinin gelişimi ve enerji arzındaki artışlar göz önüne alındığında günümüzün en önemli konularından biri verimli ve ucuz enerji üretimidir. Akıllı şebeke yapısı tamda bu noktada ortaya çıkmış ve bu probleme cevap verecek şekilde gelişmeye devam etmektedir. Özellikle şebeke yapısının daha dağıtık bir hale gelmesi ve kullanıcıların istediği firmadan enerji satın alma serbestliği kazanması ile bu yapı daha da önemli bir hale gelecektir. Özellikle ülkemizdeki mevcut durumda enerjide dışa bağımlılık göz önüne alındığında verimlilik ve maliyetlerin azaltılması çok daha önemli hale gelmektedir. 

Bütün bu avantajlarının yanı sıra akıllı şebekelerin yatırım maliyetlerinin yüksek oluşu, kablosuz haberleşme sistemleri sebebiyle ortaya çıkardığı elektromanyetik kirlilik ve haberleşme güvenliği problemlerinin oluşabilme ihtimalleri başlıca sistemin dezavantajları olarak sıralanabilir. 

Akıllı şebekeler, akıllı ev ve akıllı şehir gibi teknolojik gelişmelere de yol açacak önemli bir noktada bulunmaktadır. Ülkemizdeki elektrik dağıtım şebekesi eski bir altyapıya dayandığından akıllı şebeke çalışmalarının başarılı olabilmesi için öncelikle şebekelerin düzenlenmesi ve düzenli bir yapıya geçilmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra kullanılacak ürünler arasında ortak protokoller geliştirilerek yapının devamlılığının sürdürülebilmesi önemlidir. Şebeke gürültü oranlarının  düşürülmesi için kullanılan son kullanıcı cihazları ile ilgili standartlar gözden geçirilmeli ve yeniden düzenlenmelidir. Özellikle veri analiz ve değerlendirme konusunda ülkemizde yerel bir çalışma bulunmamakta ve bu ürünler yurtdışı merkezli şirketlerden sağlanmaktadır. Bu konudaki çalışmalar teşvik edilmeli ve devlet tarafından desteklenmelidir. 

Akıllı şebekelere geçiş yapılmadan bilgi güvenliği ile ilgili çalışmalar hızlandırılmalı standartlar oluşturulmalıdır. Kullanıcı bilgilerinin ve şebeke yönetiminin siber saldırılara karşı korunması en kritik nokta olarak gözükmektedir. Aksi takdir de akıllı şebeke yapısı faydadan çok sorun üreten bir yapı haline dönüşebilir.